Ասվածի փայլուն, դասական օրինակ է Վիեննայի 1814 թվականի կոնգրեսը, որտեղ որոշվում էր պարտված Ֆրանսիայի և հետնապոլեոնական եվրոպական երկրների ժողովուրդների ու տարածքների ճակատագիրը: Թվում էր, թե Ֆրանսիան կորցնելու է ամեն ինչ: Հավանաբար այդպես էլ կլիներ, եթե նրան Վիեննայում չներկայացներ բոլոր ժամանակների մեծագույն դիվանագետներից մեկը` Շարլ Մորիս Թալեյրանը, որը անհավասար դիվանագիտական մենամարտում եվրոպական թագավորների հետ, դուրս եկավ հաղթանակած:

Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի և Ֆրանսիայի նախագահ Էմանուել Մակրոնի բրյուսելյան հանդիպման ժամանակ նրանց ժեստերը բավական ընդգծված ու արտահայտիչ էին: Հրապարակված տեսանյութում ձեռքսեղմումից առաջ Մակրոնը թեթև խփում է Փաշինյանի բազկին: Նույնկերպ պատասխանում է Հայաստանի վարչապետը: Հետո՝ լայն ժպիտներ: Իսկ արդեն հրաժեշտից առաջ ձեռքսեղմումի ժամանակ Ֆրանսիայի նախագահ Էմանուել Մակրոնը մյուս ձեռքը դնում է Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինանի ուսին: Փաշինյանը արձագանքում է նույն ժեստով:

ՌԴ և ԱՄՆ բարձրագույն իշխանությունները պաշտոնական հանդիպումների ժամանակ հաճախ միմյանց վրա փորձում են ազդել հոգեբանորեն՝ ժեստերի լեզվի միջոցով ուղերձներ փոխանցելով: Վերջերս տեղի ունեցած հանդիպումներից մեկի ժամանակ ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփն, օրինակ, բաց ափով փորձել է հասկացնել, որ ինքը թաքցնելու բան չունի, մինչդեռ ՌԴ նախագահ Պուտինը, որպես ուժի և իշխանության խորհրդանիշ, փակ ափով է պատասխանել նրան:

Խոսքի և ժեստերի անհամատեղելիությունը և իրարամերժությունը ցայտուն կերպով ի հայտ եկան քաղաքական կյանքում: Պարզ դարձավ, որ ամբիոնից,  լրագրի էջերից կամ ռադիոյով փայլուն, խելացի ու բովանդակալից  կերպով հանդես գալը, հաջողության կեսն է: Եթե անտիկ աշխարհի հռետորական արվեստի մեծագույն վարպետներ Սոկրատեսը, Պլատոնը, Արիստոտելը, Ցիցերոնը, ինչ որ հրաշքով հայտնվեին հեռուստատեսի էկրանին արդյո՞ք  կթողնեին նույն էֆեկտը:

Պրոֆեսիոնալ դիվանագետներն ու հետախույզներն ունեն մի կարևոր նշանաբան` իմանալ դիմացինի մասին ավելին, քան նա գիտե քո մասին, այսինքն` ունենալ նրա մասին հավաստի ինֆորմացիա: Այդ նպատակով դեսպանություններն ստեղծում են հատուկ քարտարան, որտեղ զետեղված են դեսպանընկալ երկրի պետական-քաղաքական, հասարակական, կուսակցական, դիվանագիտական, մշակութային գործիչների, խոշոր արդյունաբերողների և բիզնեսմենների մասին տեղեկանքներ` ‹‹քաղաքական-հոգեբանական դիմանկար››:

Մի առիթով Նապոլեոն Բոնապարտը հարցնում է իր արտաքին գործերի նախարար Շառլ Մորիս Թալեյրանին. ‹‹Դուք համարվում եք զրույցի և բանակցության վարպետ Եվրոպայում: Ո՞րն է ձեր անփոփոխ հաջողության գաղտնիքը››: Նախարարը պատասխանում է. ‹‹Դուք մարտից առաջ մանրակրկիտ պատրաստվում եք դրան: Ուսումնասիրում եք տեղանքը, ուժերի դասավորվածությունը, ծանոթանում եք հետախուզության տվյալներին և այլն, այդպես չէ՞: Այսինքն` դուք նախապատրաստվում եք: Ես էլ յուրաքանչյուր հանդիպումից առաջ նախապատրաստվում եմ: Դանում է իմ հաջողության գաղտնիքը››:

Այն, որ Սոկրատեսը դիալեկտիկական փիլիսոփայության հիմնադիրն է հայտնի է բոլորիս: Այդ նա էր, որ անցում կատարեց բնափիլիսոփայությունից բարոյական փիլիսոփայություն, իր` սոկրատեսյան ոճը հակադրեց սոփեստների ճոռոմ, կեղծ, հաճախ` կյանքից կտրված ոճին, ինդուկցիան հմտորեն զուգագցեց դեդուկցիայի հետ:

Ոդիսևսը նախ օգտվում է խոսքի ‹‹ինքնանվաստացման››, ‹‹ինքնափոքրացման›› մեթոդից, հետո ներկաների աչքի առաջ տեղի է ունենում զարմանալի փոփոխություն: Ոդիսևսը կարծես կերպարանափոխվում է. մեջքը շտկվում է, դեմքը` պայծառանում, ձայնը հնչում է ինչպես երկնային որոտ, խոսքերը փայլում են որպես կայծակ:

Զրույցի հայրենիքը Հին Հունաստանն է` Հելլադան: Այստեղ սիրել, գնահատել ու փայփայել են խոսքը` ընդհանրապես, և զրույցը` մասնավորապես: Աթենքը կարծես լսարան էր բաց երկնքի տակ, որտեղ մարդիկ սիրով են լսել հռետորներին, որոնք իրենց հերթին սիրով են հանդես եկել չպակասող տոնակատարություններում, բազմաթիվ զանգվածային միջոցառումներում, կենտրոնական հրապարակում` ագորայում, և Ekklisia-ում` Ժողովրդական ժողովում:

Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի առաջին օրերին, երբ Մոսկվայի վրա մահացու վտանգ էր կախված, խորհրդային լեգենդար հետախույզ Ռիխարդ Զորգեն Տոկիոյից հաղորդեց, որ Գերմանիայի դաշնակից Ճապոնիան չի հարձակվելու ԽՍՀՄ-ի վրա, որը հնարավորություն ընձեռեց խորհրդային կողմին «թարմ» դիվիզիաներ Սիբիրից տեղափոխել Արևմուտք և կասեցնել գերմանական հարձակումը Մոսկվայի վրա:

Հայաստանը կոչված է լինելու կապող օղակ Արևմուտքի և Արևելքի միջև: Այդ` ի վերուստ տրված առաքելությունը կարևորվում է այն բուռն քաղաքական բանավեճերի շրջանակներում, որոնք տեղի են ունենում հանրապետությունում` կապված Մաքսային միության և Ասոցացաման համաձայնագրի հետ: Իմ խորին համոզմամբ, հայկական դիվանագիտությունը պետք է ամեն ինչ անի այդ երկու կառույցներն այստեղ համատեղելու համար:

Իշխանությունը զավթելուց հետո բոլշևիկներն` օրինակ, ուշադրություն չէին դարձնում դիվանագիտությանը: Արտաքին գործերի նախարարության լրիվ կազմաքանդված էր, ցարական դիվանագետները չէին ցանկանում ծառայել նոր իշխանություններին: Լենինը և Տրոցկին հայտարարեցին, որ շուտով ողջ աշխարհում հաղթելու է սոցիալիստական հեղափոխությունը, և աշխատավորները կհասկանան իրար առանց բանակցությունների և միջնորդների:

Հռոմեական կայսրությունը փոխ առնելով հելլենական մշակույթի ավանդությունները, սկզբնական շրջանում բանակցելիս օգտագործում էր հունական դեմոկրատական դպրոցի փորձը: Կայսրության ընդարձակման և ծավալապաշտական քաղաքականության վերելքի պայմաններում Հռոմը մի կողմ նետեց դիմացինի հետ հավասարության հիմունքների վրա բանակցելու պրակտիկան:

‹‹Մենք դիվանագիտություն չունենք, դիվանագետ ազգ չենք››,- նման արտահայտություններ հաճախ կարելի է լսել մեր հայրենակիցներից, անգամ քաղաքականությամբ զբաղվողներից: Սա թյուր կարծիք է: Այն հետևանք է մեր պատմության անտեղյակությանը, էլ չեմ ասում դիվանագիտության պատմությանը, որը վատ է ուսումնասիրված կամ բոլորովին ուսումնասիրված չէ: Մինչդեռ դրա իմացությունը կարևոր նշանակություն կարող էր ունենալ հանարպետության արտաքին քաղաքականության խնդիրների հաջող լուծման համար:

Հաղորդակցության ձևերը շատ են` ժողովրդական շարժումներ, գաղթեր, հեղափոխություններ, պատերազմներ, բանակցություններ, հեռախոսային խոսակցություններ, զրույցներ և այլն: Յուրաքանչյուր հաղորդակցություն իր նպատակն ունի, իր ձևն ու բովանդակությունը: Հաղորդակցության ամենատարածված ձևերից մեկը բանակցություն է: 

Մի շարք առաջատար կազմակերպություններում  ‹‹ոտքի վրա›› խորհրդակցությունները դարձել են կորպորատիվ քաղաքականության բաղադրիչ: Այն կարծիքը կա, որ աշխատանքի այս ձևը բարձրացնում է աշխատակիցների դինամիզմը և մակարդակը:

Այսօր գործնական որոշումները հաճախ կայացվում են ոչ թե գրասենյակում կամ կոնֆերենսային սրահում, այլ ռեստորանում, ճաշի սեղանի շուրջը: Եթե զրուցակիցը «թուլացած» է և շրջապատված չէ իր սովորական արգելապատնեշներով, նրա հետ համաձայնության գալը շատ ավելի հեշտ է: Այդ կապակցությամբ տրվում է մի քանի պարզ խորհուրդներ, հաշվի առնելով, որ հրավիրող կողմը դուք եք:

Պատահական չէ, որ փորձառու դիվանագետները նախընտրում են «աշխատել» սինխրոն թարգմանչի օգնությամբ` հատկապես կարևոր բանակցությունների և զրույցների ժամանակ: Լավ տիրապետելով անգլերենին` Անդրեյ Գրոմիկոն, օրինակ, առանց թարգմանչի երբեք պաշտոնական հանդիպման չէր գնում:

Եթե լսելը խոսելուն հավասար դժվար է, ապա լռելը շատ ավելի դժվար է: Ե՞րբ լռել, ինչպե՞ս լռել և ինչքա՞ն լռել: Սա առանցքային հարց է, քանի որ լռելը ռազմավարական մեծ արվեստ է և ունի իր գրված ու չգրված կանոնները:

Դրանից պաշտպանվելու և մեզ անհրաժեշտ ինֆորմացիան ընկալելու համար կարող ենք դիմել «ինքնաանջատման» մեթոդին, որի համար հանճարեղ Լեոնարդո դա Վինչին առաջարկում է մի քանի վարժություն:

Նա մի ընդունելության ժամանակ յուրաքանչյուր հյուրի ձեռքը սեղմելիս ասում է. «Շատ ուրախ եմ ձեզ տեսնելուս համար: Գիտե՞ք, այս առավոտ ես սպանեցի տատիկիս»: Հյուրերը լուռ ժպտում են և գլխով անում: Միայն մի կին ասում է. «Ես համոզված եմ, պրն նախագահ, որ ձեր տատիկը արժանի էր դրան»:

Լսելը կարող է նպաստել հաղորդակցությանը: Երբ զրուցակիցը կամ զրուցակիցները ծիծաղում են մեր սրախոսության կամ կատակի վրա, մենք ձգտում ենք ավելին ասել, ոգևորվում ենք` ստանալով մեծ հաճույք:

Հաղորդակցության հաջողությունը կախված է ոչ միայն խոսելու ունակությունից, այլ նաև լսելու ու լռելու հմտությունից:

Նմանակման երևույթը հատուկ նշանակություն է ստանում, երբ տեղի է ունենում ոչ թե երկու անձանց կամ ընտանեկան նեղ շրջանակներում, այլ քաղաքի, երկրի և տարածաշրջանի մասշտաբներով:

Ամուսինների արտաքնապես նմանությունը հաճախ տարածվում է նրանց մտածելակերպի, հայացքների, սկզբունքների և աշխարհայացքի վրա: Նրանք կարող են մտածել, ապրել և գործել նույնկերպ, լրացնել մեկմեկու: