2011-ի մարտի 15-ին մի քանի հազար մարդ հավաքվեց Դամասկոսի գլխավոր հրապարակում ու նախագահից հրաժարական պահանջեց՝ դժգոհելով երկրի սոցիալ-տնտեսական վիճակից ու ցածր կենսամակարդակից: Հետո պարզվեց, որ բողոքի ցույցերի հետևում կանգնած էր ոչ թե սիրիացի ժողովուրդը, այլ Սիրիայի տարածքի վրա աչք դրած որոշ պետություններ ու համաշխարհային բիզնեսի խոշոր խաղացողներ: Թունիսը, Եգիպտոսը, Լիբիան ու արաբական այլ պետություններ ծնկի բերած եԱրաբական գարուն« օպերացիան Սիրիայում հանդիպեց ուժեղ դիմադրության:

Հուղարկավորության համար այժմ պետք է վճարել 1000 թուրքական լիրա՝ մոտ 450 դոլար, ամուսնության համար պահանջվում է 1525 թուրքական լիրա՝ մոտ 700 դոլար, եպիսկոպոսի մասնակցությամբ մկրտության արարողության համար ցանկացողները պետք է վճարեն 3600 թուրքական լիրա, որը համարժեք է 2200 դոլարի:

Յաշար Քեմալի մահը պետական սուգ համարեցին նույնիսկ թուրք պաշտոնյաները՝ շեշտելով, որ նա Թուրքիայի մշակույթը բարձրացրեց նոր մակարդակի: Թուրքիայի, բայց ոչ թուրքական մշակույթը: Կյանքի ընթացքում Քեմալը միշտ հայտարարել է, որ պետք է հարգել օտար մշակույթները, սովորել դրանցից և կատարելագործել սեփականը: 1951-ին լինելով վանեցի քուրդ՝ Յաշար Քեմալը հանդես եկավ հայկական հազարամյա արժեքը պահպանելու նախաձեռնությամբ՝ թուրքերին ու քրդերին համոզելով գոնե մեկ անգամ չանել ոճրագործություն:

«Մեզ հաճախ թվում է, թե թուրքերը չգիտեն, որ իրենք մեզ ենթարկել են ցեղասպանության: Նրանք դա շատ լավ գիտեն, բայց իմանալը մի բան է, խոստովանելը՝ մեկ այլ բան: Միաժամանակ մենք պետք է այնպիսի քաղաքականություն ընտրենք, որ ի հակակշիռ քրդերի, Արևմտյան Հայաստանում փոխենք ժողովրդագրական պատկերը»:

Իրանի արտգործնախարարը գոհ է Հայաստանի վարած արտաքին քաղաքական կուրսից, շնորհակալություն հայտնելով նաև Իրանի միջուկային ծրագրի նկատմամբ մեր երկրի դիրքորոշումից: Հարևանները պետք է աջակցեն իրար և փորձեն համատեղ լուծել խնդիրները, շեշտում է Մուհամադ Ջաֆադ Զարիֆին՝ նշելով հայ-իրանական քաղաքական, տնտեսական ու միջմշակութային գործակցության հարուստ փորձը:

Պարզվում է՝ Բարակ Օբաման 2009-ի հայ-թուրքական սիրախաղերի ժամանակ Իլհամ Ալիևին հրավիրել է Ստամբուլ՝ համոզելու, որ չվիժեցնի հաշտեցման գործընթացը, բայց ինչպես նշում է ադրբեջանական թերթը, Ալիևի ամուր կամքը խափանեց թուրքերի համար հայերի և ամերիկացիների լարած այդ նենգ թակարդը: Ահա թե ինչու ՄՆ նախագահը չի ներում Ալիևին ու հետևողականորեն դավեր է նյութում նրա դեմ:

«Իմ պլանի եզրափակիչ՝ 4-րդ կետը փաստական նշանակություն ունի: Պետք է վերաշարադրվի թուրք-քրդական հարաբերությունների պատմությունը, քրդերը չպետք է ներկայացվեն որպես ահաբեկիչներ, իսկ ժամանակակից Թուրքիայի տարածքը չպետք է լինի միայն թուրքերի հայրենիք, որովհետև քրդերն էլ այստեղ պետք է ունենան իշխանություն և երկիրը կառավարելու հավասար լիազորություններ»:

Իրաքում և Սիրիայում 2014-ի կեսից տասնյակ հազարավոր մարդկանց սպանած «Իսլամական պետություն» խմբավորումը պաշտոնապես զենք ու փող ստանում է Սաուդյան Արաբիայից, ոչ պաշտոնապես՝ Թուրքիայից, եվրոպական մի քանի երկրներից ու Ամերիկայից: Փարիզի ահաբեկության հեղինակները Իսլամական պետության անդամներ են:

Վերջին աշխատանքային օրը նա անցկացրել է լրագրողների հետ, պատմել դեսպանի իր առաքելության ու իրականացված ծրագրերի մասին, խոսել ամերիկյան աշխարհաքաղաքական ու տարածաշրջանային նպատակներից: Ամերիկյան ֆաստֆուդի երբեմնի սիրահար դիվանագետը Հայաստանում աշխատելու 3 տարվա ընթացքում հասցրել է դառնալ մեղրի, չորացրած մրգի ու ընդեղենի սիրահար:

Չնայած 2013-ի սեպտեմբերին եվրոպական ուղուց շեղվելու Հայաստանի որոշումը բացասաբար ազդեց վստահության մակարդակի վրա, բայց ճիշտ մեկ տարի անց հնարավոր եղավ գալ ընդհանուր հայտարարի և աշխատել գործակցության նոր փաստաթղթի վրա: Երևանում դեկտեմբերի 16-ին հայտարարել է Եվրամիության պատվիրակության ղեկավար, դեսպան Տրայան Հրիսթեան՝ նշելով, որ նոյեմբերին Բրյուսելում ստորագրվել է Եվրամիության և Հայաստանի գործակցության միասնական օրակարգի փաստաթուղթ:

«Հայաստանն ու Ադրբեջանը վերջին տարիներին ավելացրել են ռազմական բյուջեները: Ռուսաստանը երկու երկրներին էլ զենք է մատակարարում, բայց դա վտանգավոր է և կարող է դառնալ նոր էսկալացիայի պատճառ: Ադրբեջանը շեշտը հիմնականում դրել է հարձակողական զենքի՝ մասնավորապես հրթիռների, տանկերի և կործանիչների վրա, իսկ Հայաստանը թեև քիչ է խոսում իր հնարավորությունների մասին...

«CnnTurk» լրատվականն անդրադարձել է հայկական «Կենտրոն» հեռուստաալիքով հեռարձակված ֆիլմաշարի և մի նյութի, որտեղ խոսվում է քրդական հարցի լուծման հեռանկարների և Արևմտյան Հայաստանում այժմ ապրող հայերի թվի մասին: «Թուրքիայում 4 մլն հայերի առկայության մասին պնդում» վերնագրով նյութում «CNNTurk»-ը հանգամանորեն ներկայացնում է Նաիրի Հոխիկյանի պատրաստած ռեպորտաժը քրդական հարցի կարգավորման վերաբերյալ քրդերի ցմահ բանտարկյալ առաջնորդ Աբդուլլահ Օջալանի առաջ քաշած քառափուլ ծրագրի մասին: Այդ ծրագիրն առաջին անգամ հրապարակվել է դեկտեմբերի 5-ին թուրքական «Միլլիյեթ» օրաթերթում:

Նախագահ Էրդողանն ու վարչապետ Դավութօղլուն բարեհաճեցին բարձրաստիճան հյուրին սպասել նախագահի նստավայրում: Մեկ տարի առաջ Հայաստանի նախագահը անձամբ գնաց Գյումրու օդանավակայան և այնտեղ դիմավորեց ռազմավարական գործընկերոջը: Սա դաշնակիցների համեմատական բնութագրի համար:

Ադրբեջանի Պաշտպանության նախարարությունն ավելի ուշ հանդես եկավ հատուկ հայտարարությամբ՝ նշելով, թե հայկական ռազմական ուղղաթիռը ոչ թե խախտել է սահմանը, այլ առաջին գծից 500 մետր հեռավորությունից հարձակման կուրս է վերցրել ու փորձել կրակել Ադրբեջանի դիրքերի վրա: Հենց դա է իբրև եղել պատճառը, որ նրանց հակաօդային ուժերը ոչնչացրել են ՄԻ-24-ը: Արդեն գիշերը ադրբեջանցիները տեսանյութ տարածեցին՝ ցույց տալով, թե ինչպես են կործանում հայկական ուղղաթիռը:

94 տարի առաջ հոկտեմբերի 30-ին տեղի ունեցավ հայ ժողովրդի պատմության ողբերգական դրվագներից մեկը՝ առանց կռվի թուրքերին հանձնվեց Կարսի ամրոցը, որի պատճառով հայկական բանակը ունեցավ մեծ թվով ռազմամթերքի, մարդկային և տարածքային կորուստներ: 1920 թվականի իրադարձությունները վերագնահատելիս այսօր փորձագետները հաճախ մեղադրում են այն ժամանակվա բոլշիկյան քարոզիչներին, մինչդեռ մեր պարտության համար հիմնական դեր խաղացել է հայ զինվորների բարոյալքված լինելը:

«Գազի գնի վերաբերյալ բանակցության արդյունքները պետք է ձեռնտու լինեն բոլոր կողմերին: Խոսել Ռուսաստանի ձմեռային, աշնանային կամ այլ եղանակային սպառնալիքների մասին, սխալ է, որովհետև մենք տնտեսական ճնշումների պատճառով չենք կարող գնալ զիջումների»,-նշել է դեսպան Իվան Կուխտան:

«Թուրքիան աջակցում է իսլամական պետության զինյալներին՝ նրան տրամադրելով զենք և մարդկային ռեսուրս»,-պաշտոնապես հայտարարեց Բայդենը: Հոկտեմբերի կեսին մեկ այլ բացահայտումով հայտնի դարձավ, թե կոնկրետ ինչ ռեսուրսի մասին է խոսքը, և ինչ ներուժ ունի իր բանակով այդքան հպարտացող հարևանը: 674.000 զինվոր, ահա թուրքական բանակի թիվը, որից 345 գեներալ ու ծովակալ, 39 հազար սպա, 97 հազար ենթասպա, 621 հազար շարքային:

Իրանական հետախուզությունը բացահայտել է Սիրիայի և Իրաքի ահաբեկչական խմբավորումների իրական գործունեության և նրանց հովանավորների մանրամասները: 2014-ի կեսին միանգամից ակտիվացած իսլամական պետությունը առաջին հերթին հսկողության տակ վերցրեց նավթով հարուստ տարածքները՝ նախ այդ երկրներին զրկելով լրացուցիչ ռեսուրսներից, հետո կատարելով պատվիրատուների պահանջները: Փաստերը հերքել չի կարողացել նույնիսկ թուրքական կողմը:

Բելառուսի մայրաքաղաք Մինսկում հոկտեմբերի 10-ին տեղի է ունեցել ԱՊՀ պետությունների ղեկավարների խորհրդի նիստը, որին անսպասելի մասնակցել է նաև Իլհամ Ալիևը: Ավելի վաղ Ադրբեջանի նախագահի աշխատակազմը հայտարարել էր, որ Ալիևը մինչև 2015 թվականը չի մասնակցելու ԱՊՀ ղեկավարների նիստերին, ավելին, այս նիստը առանձնապես հետաքրքիր չէ:

Երրորդ երկիր տեղափոխվելու միտքը ևս սպառնալիքի արդյունք է եղել: Մահ կամ այլ երկիր. Ադրբեջանի պահանջն է եղել: Հակոբը պատմում է, որ նույնիսկ սպառնացել են հաշվեհարդար տեսնել, եթե որոշի երրորդ երկրից վերադառնալ Հայաստան: Հայրենիքում, սակայն, այլևս չկա վախ, ընդհակառակը, բուժզննումից հետո կգնա բանակ՝ ավարտին հասցնելու զինծառայությունը:

Պատգամավոր Օֆիր Ակինուսը ելույթում նշել է. «Դուք հիշում եք, որ 2011-ի փետրվարին ահաբեկչական սպառնալիքի պատճառով Բաքվում Իսրայելի դեսպանատան աշխատանքը կասեցվեց: Դա տեղի ունեցավ այն ժամանակ, երբ Իսրայելի կառավարության ահաբեկչության դեմ պայքարի կենտրոնակայանը զգուշացրեց իսրայելցիների դեմ հարձակումներ կազմակերպելու ծրագրերի մասին: Այսօր էլ նույն պատմությունն է, Ադրբեջանը երբեք չի եղել մեզ համար ապահով կամ վստահելի գործընկեր»:

2014-ին 307 տարվա կայսրության ղեկավարները երկար խորհրդակցեցին, քննարկեցին բոլոր վտանգները, որոնք կարող են գլուխ բարձրացնել անկախ Շոտլանդիայի պարագայում ու առաջարկեցին այնպիսի պայմաններ, որոնք շոտլանդացիներին կապահովեն փաստացի անկախություն, սոցիալ-քաղաքական լավագույն պայմաններ՝ բայց Անգլիայի, Հյուսիսային Իռլանդիայի և Ուելսի հետ միասին, մեկ միության մեջ:

Տարածաշրջանի եթե ոչ միակ, ապա հիմնական գերտերությունը չէր կարող չարձագանքել բացահայտ մարտահրավերին: Ղազախստանը առաջին անգամ պետություն է դարձել 1936-ին, երբ խորհրդային Ռուսաստանից անջատվեցին հանքաքարային Ալթայը, Օմսկի և 3 այլ շրջաններ: Հայաստանը նոր պանթուրքիզմի ճիշտ կենտրոնում է, որի գործոնն էլ ռուսները ամեն կերպ կփորձեն ու արդեն փորձում են օգտագործել ընդդեմ թուրք-ղազախական միավորման:

Հանրության խուճապային տրամադրությունները ցրելու համար հրապարակվեցին ֆանտաստիկ փաստեր՝ իբր հայկական կողմի տված հարյուրավոր զոհերի ու ավերակ դարձած բնակավայրերի մասին: Ձեռքի հետ էլ իզոլացվեցին ադրբեջանցի այն գործիչները, որոնք հարց տվեցին՝ ինչո՞ւ չեն երևում հայերի կորուստները, ինչո՞ւ է ցանկալին ներկայացվում իրականության տեղ:

Ստանալով ՀՀ Պաշտպանության նախարարի կոշտ մերժում-պատասխանը՝ Ադրբեջանի պաշտպանության նախարարությունն անցավ այլ տակտիկայի՝ խոստովանելով, որ դիվերդանտներին ինքն է ուղարկել, բայց դրանում որևէ վատ բան չկա. ո՞վ է ասել, որ Լեռնային Ղարաբաղը անկախ պետություն է: